vrijwillige bedrijfsstopzetting

Wat is het instrument?

Een vrijwillige bedrijfsstopzetting is het vrijwillig beëindigen van (een deel van) de bedrijfsvoering van een landbouwbedrijf zodat een landinrichtingsproject, project, plan of programma van een overheid kan gerealiseerd worden.

De landbouwer kan daarvoor een vergoeding aanvragen bij de landcommissie.

De landbouwer kan er zelf voor kiezen om de bedrijfsgebouwen of de landbouwpercelen waarvan hij eigenaar is te koop aan te bieden. Hij is daartoe verplicht in het geval dat de bedrijfsgebouwen of de landbouwpercelen de realisatie van het project verhinderen. Als percelen of bedrijfsgebouwen worden verkocht, wordt de verkoopprijs bepaald door de normale verkoopwaarde van de gronden of bedrijfsgebouwen, aangevuld met een wederbeleggingsvergoeding.

De gebruiker van het landbouwbedrijf moet de aanvraag indienen voor het verstrijken van de termijn van vijf jaar die ingaat vanaf de inwerkingtreding van het besluit tot vaststelling van de voltooiing van het landinrichtingsplan of de inrichtingsnota.

Het instrument bedrijfsstopzetting wordt meestal samen met de instrumenten bedrijfsverplaatsing en bedrijfsreconversie ingezet.

Wat is het doel?

De mogelijkheid bieden aan een landbouwer om de uitbating van zijn landbouwbedrijf geheel of gedeeltelijk vervroegd te beëindigen.
De initiatief nemende overheid de mogelijkheid bieden om zijn project te realiseren door de uitbating van het landbouwbedrijf die de realisatie van zijn project verhindert, geheel of gedeeltelijk te beëindigen.

Wat zijn de voorwaarden om het instrument in te zetten?

Om als landbouwer in aanmerking te komen moet het landbouwbedrijf uitgebaat worden door een landbouwer in hoofdberoep, en moet minstens één van de twee volgende situaties zich voordoen:

De aanwezigheid van het landbouwbedrijf belemmert rechtstreeks de realisatie van het project.
of
De leefbaarheid van de bestaande bedrijfsvoering komt ernstig in het gedrang door de realisatie van het project. De leefbaarheid van de bestaande bedrijfsvoering komt ernstig in het gedrang als het arbeidsinkomen daalt onder twee derden van het gewestelijk vergelijkbaar inkomen.
Hierbij houdt men rekening met andere geplande of besliste projecten.

Het landbouwbedrijf moet beschikken over de nodige vergunningen en moet het gebruik beëindigen van de percelen en bedrijfsgebouwen die de realisatie van het project hinderen. De landbouwer hoeft niet noodzakelijk eigenaar te zijn van het landbouwbedrijf.

Welke procedure wordt gevolgd?

Voor het inzetten van het instrument

Het instrument vrijwillige bedrijfsstopzetting kan enkel door overheden worden ingezet, en verloopt via de landcommissie.

Vrijwillige bedrijfsbeëindiging kan enkel worden ingezet als het opgenomen is in een landinrichtingsplan of in een inrichtingsnota. Het landinrichtingsplan of de inrichtingsnota bevat o.a.:

het gebied waar het instrument wordt toegepast;
een afweging van de mogelijke instrumenten;
de motivering waarom een instrument wordt toegepast;
een uitvoeringsprogramma;
een financieringsplan.

De VLM geeft ofwel een advies over het ontwerp van de inrichtingsnota ingeval van een Vlaamse initiatiefnemer, of keurt de inrichtingsnota goed als een provincie of gemeente de initiatiefnemer is.

Voor de toepassing van het instrument vrijwillige bedrijfsbeëindiging door een provinciebestuur of een gemeentebestuur via een inrichtingsnota is een machtiging van de Vlaamse Regering nodig.

De vrijwillige bedrijfsbeëindiging kan toegepast worden na de vaststelling van het landinrichtingsplan of de inrichtingsnota.

Voor de uitvoering van het instrument

De uitvoering start bij de inwerkingtreding van het landinrichtingsplan of de inrichtingsnota; dit is veertien dagen na de bekendmaking door de VLM van het besluit tot vaststelling van het landinrichtingsplan of de inrichtingsnota in het Belgisch Staatsblad.

De procedure voor de uitvoering van het instrument verloopt via de landcommissie.

De landbouwer kan een vergoeding aanvragen bij de landcommissie. De landcommissie behandelt de aanvraag, berekent de vergoeding en betrekt hierbij de overheid die de vergoedingen zal betalen.

De aanvraag moet ingediend worden voor het verstrijken van de termijn van vijf jaar die ingaat vanaf de inwerkingtreding van het besluit tot vaststelling van de voltooiing van het landinrichtingsplan of de inrichtingsnota.

De vergoeding voor de vrijwillige bedrijfsstopzetting bestaat uit een vergoeding voor het verlies van het gebruik van onroerende goederen dat gepaard gaat met de vrijwillige bedrijfsstopzetting, met inbegrip van een vergoeding voor het inkomensverlies.

Wanneer de initiatiefnemer de inzet van het instrument vrijwillige bedrijfsbeëindiging wil beëindigen, maakt hij een besluit tot vaststelling van de voltooiing van de inrichtingsnota op.

Wat zou een alternatief zijn voor het instrument?

vrijwillige bedrijfsreconversie, vrijwillige bedrijfsverplaatsing, of onteigening;
een landbouwer die ook de eigenaar van het landbouwbedrijf is, kan zijn bedrijf laat opkopen door de koopplicht in te roepen.

Voor landbouwers die de uitbating van hun landbouwbedrijf willen beëindigen maar de bedrijfszetel niet willen verkopen, is de vrijwillige bedrijfsbeëindiging het meest geschikte instrument als de bedrijfszetel de realisatie van het project niet hindert.

Wat zijn de voordelen van het instrument?

Het voordeel voor landbouwers is dat ze de kans hebben om de bedrijfsvoering van hun landbouwbedrijf vrijwillig vervroegd te beëindigen.
De initiatief nemende overheid kan het project realiseren.

Het instrument bedrijfsstopzetting wordt meestal ingezet samen met de instrumenten bedrijfsverplaatsing en bedrijfsreconversie. Deze keuzevrijheid zorgt voor een groot draagvlak voor het instrument in vergelijking met een onteigening.

Waar moet u rekening mee houden?

Een vrijwillige, vroegtijdige beëindiging van de uitbating van het landbouwbedrijf is ingrijpend voor de landbouwer en zijn gezin. Het vergt tijd om een bedrijfsbeëindiging te realiseren en de kost is relatief hoog.

Hoe wordt de financiering geregeld?

Bij de inzet van het instrument vrijwillige bedrijfsbeëindiging via de opmaak van een inrichtingsnota staat de initiatiefnemende overheid in voor de financiering van de vergoedingen en de eventuele aankoopprijs.

Bij de inzet van het instrument bedrijfsbeëindiging via de opmaak van een landinrichtingsproject is voor de vergoeding voor vrijwillige bedrijfsbeëindiging een subsidie van de Vlaamse Gewest mogelijk:

als een gemeente, een provincie of een publiekrechtelijke rechtspersoon belast is met de uitvoering van een maatregel die aanleiding geeft tot een vergoeding voor een vrijwillige bedrijfsbeëindiging, dan is maximaal 50% subsidie vanuit landinrichting mogelijk;
als de VLM belast is met de uitvoering van een maatregel die aanleiding geeft tot een vergoeding voor een vrijwillige bedrijfsbeëindiging, dan is maximaal 100% subsidie vanuit landinrichting mogelijk;
als de VLM een maatregel die aanleiding geeft tot een vergoeding voor een vrijwillige bedrijfsbeëindiging uitvoert op verzoek van gemeente, een provincie of een publiekrechtelijke rechtspersoon, dan is maximaal 50% subsidie vanuit landinrichting mogelijk.

Bij de inzet van het instrument bedrijfsbeëindiging via de opmaak van een landinrichtingsproject is voor het aankopen van onroerende goederen een subsidie van de Vlaamse Gewest mogelijk:

als een gemeente of een provincie de onroerende goederen verwerven is een subsidie van maximaal 50% mogelijk;
als de VLM de onroerende goederen verwerft en deze overdraagt aan een entiteit van de Vlaamse overheid, is een subsidie van maximaal 100% subsidie vanuit landinrichting mogelijk;
als de VLM de onroerende goederen verwerft en deze overdraagt aan een provincie of een gemeente, is een subsidie van maximaal 50% subsidie vanuit landinrichting mogelijk.
als de VLM de onroerende goederen verwerft en deze in erfpacht geeft aan een provincie of een gemeente, is een subsidie van maximaal 50% subsidie vanuit landinrichting mogelijk.

De VLM rekent werkingsmiddelen aan als zij ter realisatie van een inrichtingsnota een vrijwillige bedrijfsbeëindiging uitvoert.

Wie in de VLM kan u verder helpen?

U kan ons contacteren via landinrichting@vlm.be.