Opzet
Het doel van deze studie was het onderzoeken van de meerwaarde van een grondgebonden, circulaire melkveehouderij met een maximaal gesloten stikstofhuishouding. Aan de hand van modelmatige berekeningen onderzocht INBO wat het sluiten van kringlopen op een melkveebedrijf betekent voor de stikstofverliezen en bedrijfseconomische situatie. De stikstofdruk van de gemiddelde melkveebedrijven en hun kringloopvarianten werd vergeleken aan de hand van stikstofbalansen en de berekende nitraatverliezen.
Periode
Mei 2023 – juni 2024
Opdrachtgever
Afdeling Platteland en Mestbeleid van de VLM
Uitvoerders
INBO: Kurt Sannen, Myriam Dumortier en Peter Van Gossum
Resultaten
De resultaten bevestigen wat eerder uit literatuur bleek: het sluiten van nutriëntenkringlopen op een melkveebedrijf biedt tal van kansen om de stikstofverliezen op bedrijfsniveau en per hectare te verminderen. Dat komt door:
- het uitsluiten van ingevoerd krachtvoeder en van kunstmest
- het lagere aantal dieren per hectare
- de lagere melkproductie per koe
- de geringere bemesting per hectare
- de geringere oppervlakte teelten met hoge nitraatresiduen (zoals maïs)
- meer beweiding
- meer eigen eiwitteelt
- een beter bodembeheer.
Kringlooplandbouw biedt melkveehouders kansen om duurzamer en economisch sterker te worden. Hoewel de melkproductie kan dalen, kunnen kostenbesparingen en hogere melkprijzen, bijvoorbeeld via labels, dit compenseren. Met slim beheer en ondernemerschap kan kringlooplandbouw zowel de winstgevendheid als de duurzaamheid van het bedrijf versterken.
Lessen voor het beleid zijn in eerste instantie de nood aan een geïntegreerd beleidskader waarin de Programmatische Aanpak Stikstof, het Mestactieplan en maatregelen ter vermindering van broeikasgasemissies samen worden bekeken en afgestemd met het landbouwondersteuningsbeleid. Er is behoefte aan maatregelen specifiek voor kringlooplandbouw, zoals stimulansen voor eiwitarme rantsoenen en eigen eiwitteelt, en een beloningssysteem voor melkveebedrijven die overgaan naar een circulaire aanpak.
Dit onderzoek leert ons dat kringlopen sluiten in de landbouw een efficiënte strategie is om te komen tot aanzienlijk minder stikstofverliezen in Vlaanderen. Het stimuleren van grondgebonden circulaire melkveehouderij zorgt voor meer melkveehouders met minder koeien maar met een beter inkomen, en tegelijk voor minder stikstofdruk op de omgeving.
Meer info
Rapport studie Kringlooplandbouw in de melkveehouderij