 | De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) en het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) hebben samen 289 hectare grond gekocht aan de abdij van Postel, vlak bij de Nederlandse grens. Door de aankoop ontstaat een aaneengesloten natuurgebied van meer dan 1.050 hectare: "Perfect om de Europese natuurdoelen te realiseren." |
De VLM en het ANB telden samen 11 miljoen euro neer voor de aankoop. Het domein van 289 ha ligt ten westen van de abdij van Postel en omvat 173 ha bossen en waterpartijen, 6 ha dreven en 110 ha pachtvrije landbouwgronden. "Het gaat om één aaneengesloten gebied, minus enkele kleine woonpercelen van vroegere eigenaars", vertelt Judith Deusings, planontwerper en landbouweconoom bij de VLM. "Het domein omvat zowel bos- als landbouwgrond. De VLM en het ANB hebben de gronden in onverdeeldheid aangekocht en zijn dus samen eigenaar."
Bestemming toewijzen
De aankoop in onverdeeldheid gebeurde met een goede reden. In de ruime omgeving van Postel lopen al heel wat overheidsinitiatieven waar grond voor nodig is. Zo wil de provincie Antwerpen ten zuiden van de abdij 180 ha agrarisch gebied herbestemmen als ontginningsgebied. De Vlaamse Waterweg nv zou graag enkele sluizen vernieuwen, en voor het noordelijke deel van Mol-Postel wordt een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) opgemaakt. Daarbij spelen natuurbescherming en –realisatie een grote rol. Heel Postel en omgeving zijn immers aangeduid als Europees Vogelrichtlijngebied en een deel is ook Habitatrichtlijngebied.
"Omdat de bescherming van waardevolle dier- en plantensoorten zo belangrijk is in de regio, vraagt elke economische ingreep milderende maatregelen voor de natuur", weet Judith Deusings. "Om de vele initiatieven en belangen met elkaar te verzoenen, loopt er in Postel sinds 2013 een coördinatieopdracht onder leiding van gouverneur Cathy Berx. Het GRUP voor Postel Noord zal op termijn definitief aanduiden welke percelen landbouwgebied worden en welke gronden natuurgebied."
De komende vijf jaar mogen de zittende landbouwers hun gronden nog blijven gebruiken. Eenmaal het GRUP is afgerond, zal de VLM de landbouwgronden in eigendom nemen en gaan de natuurgronden naar het ANB. "Na de definitieve indeling wordt het ANB verantwoordelijk voor het beheer van de natuurgronden en de VLM voor de landbouwgronden", aldus Judith Deusings. "De landbouwgronden kunnen dan ook als ruilgrond worden gebruikt voor landbouwers die elders percelen verliezen."
Bosversterking
De nieuw aangekochte gronden verbinden verschillende eigendommen die het ANB al in zijn bezit heeft. Zo ontstaat een groot, aaneengesloten natuurgebied van meer dan duizend hectare. Dat gebied zal een grote rol spelen in het realiseren van de Europese natuurdoelen.
"De omgeving van Postel is bij uitstek geschikt om aan bosuitbreiding en –versterking te doen", zegt Hildegarde Quintens, regiobeheerder bij het ANB. "Binnen het Vogelrichtlijngebied moet nog meer dan honderd hectare nieuw bos worden gerealiseerd. Dat zal deels gebeuren door landbouwgronden tot natuurgebied om te vormen. Daarnaast willen we ook evolueren van naaldhoutbossen naar meer robuuste, gemengde naald- en loofhoutbossen. Op sommige plaatsen creëren we open ruimte en zullen er vennen en heide tot ontwikkeling komen. Door die ingrepen krijgen bossoorten zoals de zwarte specht meer kansen."
Habitats verbinden
Het aaneengesloten karakter van de nieuwe gronden zorgt er bovendien voor dat beschermde soorten makkelijker kunnen overleven en sterker kunnen worden. De gladde slang – zeg maar het uithangbord van Postel – komt in de omgeving op meerdere plaatsen voor. De vindplaatsen zijn echter te ver van elkaar verwijderd om de populaties met elkaar in contact te brengen.
"Als we de verschillende habitats met elkaar kunnen verbinden, kunnen we de soort versterken", zegt Hildegarde Quintens. "De gladde slang is de trekker van een breder soortenbeschermingsplan. Ingrepen die we voor die specifieke soort doen, zoals het aanleggen van meer open terreinen en corridors, zijn ook goed voor andere soorten. Onder meer de nachtzwaluw, de boomleeuwerik en meerdere soorten hagedissen kunnen in Postel prima gedijen. We willen voor de verschillende natuurdoelen de best mogelijke locatie kiezen."
Ruimte voor recreatie
De omgeving van Mol-Postel is al jaren een geliefde bestemming voor actieve rustzoekers. Wandelaars en fietsers komen de buurt verkennen en brengen een bezoekje aan de 12de-eeuwse norbertijnenabdij om het lokale bier en de zelfgemaakte kaas te proeven. Ook die recreatieve bestemming wil het ANB met de aankoop van de nieuwe gronden versterken.
Hildegarde Quintens: "Momenteel is het recreatienetwerk voor wandelaars, fietsers en ruiters in Postel eerder beperkt. Het gebied was lange tijd eigendom van privé-eigenaars, en die zagen liever niet te veel toeristen in hun domeinen. Nu de gronden onze eigendom zijn, willen we ze graag wat toegankelijker maken en de recreatienetwerken verfijnen. Dat zal uiteraard gebeuren in overleg met de vroegere eigenaars, van wie velen nog in het gebied wonen. Ook waardevolle natuurkernen worden afgeschermd van het toerisme. We gaan niet blindelings nieuwe boswegen aanleggen, maar willen het gebied op een gestructureerde manier ontsluiten. Zo kunnen bewoners en bezoekers nog meer van de mooie omgeving genieten."