Het recht van voorkoop stadsvernieuwing heeft als doel bij te dragen tot de realisatie van stadsvernieuwingsprojecten. Via dit recht van voorkoop hebben de gemeenteraden van de grootsteden, de regionale steden en de provinciale steden, de mogelijkheid om buiten het kader van het decreet ruimtelijke ordening van 18 mei 1999, onroerende goederen te verwerven ten bate van stadsvernieuwingsprojecten.
Wettelijke basis
Het recht van voorkoop stadsvernieuwing is geregeld in het decreet van 22 maart 2002 houdende de ondersteuning van stadsvernieuwingsprojecten (B.S. 07-05-2002, art. 9). Het artikel over het recht van voorkoop werd toegevoegd aan het decreet via art. 7.2.32 van het decreet van 27 maart 2009 betreffende het grond- en pandenbeleid (B.S. 15-05-2009).
Begunstigden
Wie de begunstigde is, wordt bepaald door de gemeenteraad van de steden. Het gaat dan over een bestuur of een van de gemeente afhangende rechtspersoon. Als meerdere instanties begunstigd worden, bepaalt de gemeenteraad een rangorde.
Bevoorrechte kopers
Naast de algemene uitzonderingsbepalingen die gelden voor alle Vlaamse decretale rechten van voorkoop en die worden uiteengezet in de rubriek 'Uitzonderingen', geldt het recht van voorkoop stadsvernieuwing niet in geval van:
- verkoop van het goed aan de echtgenoot, de samenwonende partner of de kinderen van de eigenaar
- verkoop van het goed aan de echtgenoot, de samenwonende partner of de kinderen van de mede-eigenaar
- verkoop van het goed aan de afstammelingen en de verwanten in de zijlijn tot in de tweede graad van de eigenaar
- verkoop van het goed aan een personenvennootschap waarvan de werkende vennoten of de vennoten die ten minste drie vierde van het kapitaal bezitten, in eenzelfde betrekking van bloedverwantschap, aanverwantschap of samenwoning staan tot de verkoper als vermeld onder 1°, 2° of 3°
verkoop van loten in een verkaveling vergund na de inwerkingtreding van het ruimtelijk uitvoeringsplan, voorzover de verkavelingsvergunning werd aangevraagd door het Vlaamse Gewest, de provincie of de gemeente,
of een vennootschap die een erkenning heeft van een dergelijke instelling of bestuur
Toepassingsgebied
Het recht van voorkoop stadsvernieuwing kan van toepassing zijn bij de verkoop van een onroerende goed dat gelegen is in een 'voorkooprechtzone' ten bate van een stadsvernieuwingsproject afgebakend, na een openbaar onderzoek, door de gemeenteraden van een stad, vermeld in artikel 3 van het decreet van 22 maart 2002.
Het recht van voorkoop kan slechts gelden voor:
- openbare verkopen waarvan de eerste of enige zitdag gehouden wordt twee maand of meer na de inwerkingtreding van het afbakeningsbesluit van de gemeenteraad
- verkopen uit de hand waarvan de akte wordt verleden vier maand of meer na de inwerkingtreding van het afbakeningsbesluit van de gemeenteraad
Het recht van voorkoop vervalt als het niet wordt uitgeoefend binnen een termijn van zes jaar, te rekenen vanaf de datum waarop definitief over de afbakening van de 'voorkooprechtzone' is beslist.
Opgelet: het voorkooprecht is enkel van toepassingals het perceel opgenomen is in het themabestand. Dat kan nagegaan worden via het e-voorkooploket.