De vallei van de Herk en Mombeek —ruwweg het Haspengouws landschap tussen de grotere steden Hasselt, Sint-Truiden en Tongeren— is een bovenstrooms gebied in het Demerbekken. De Herk is de hoofdbeek, die van Gingelom net voorbij Herk-de-stad samenvloeit met de Demer. De Mombeek ontspringt voorbij Tongeren en komt samen met de Herk nabij Alken. Beide beekvalleien tekenen zich nu al in het landschap als duidelijke en robuuste groen-blauwe structuur en vormen een sterke landschappelijke drager. De Herk- en Mombeekvallei heeft centraal een relatief gaaf gebleven landschap met graslanden, oude boskernen en kleinschalig landschap. De flanken bevatten laagstamfruitteelt, omgeven door intensief akkergebied en blijven een belangrijk grondgebonden landbouwgebied in Vlaanderen.
De focus van het traject wordt opgezet rond drie kenmerkende Haspengouwse landschapstypes: akkerland, grasland en fruitland met elk hun specifieke uitdagingen, kansen en bedrijfsvoeringen. De focus ligt daarbij op het uitwerken van rendabele bedrijfsmodellen voor het ondersteunen van traditionele grondgebonden teelten via klimaatbestendige en regeneratieve landbouwpraktijken. Aangepaste teeltmethodes en beheer hebben als doel het bekomen van een leefbaar bedrijf met een levende bodem, klimaatrobuuste landbouw en het versterken van landbouwbiodiversiteit.
De gebiedscoalitie schuift twee ‘veldlabo’s’ naar voor: Droog en Vochtig Haspengouw. Dit zijn twee focus gebieden, elk met een eigen karakteristiek en problematiek, waar de coalitie een geïntegreerde aanpak richting een klimaatrobuust landschap naar voor wil schuiven.
- Het focusgebied ‘Vochtig Haspengouw’ situeert zich in het samenvloeiingsgebied van de Herk en de Mombeek, in de gemeenten Alken, Kortessem en Wellen. Het landschap bestaat uit een mix van grote oppervlakten laagstamplantages met hier en daar restanten van het voormalige typische beekdallandschap met graslanden en moerassen langs de waterlopen. Het aandeel akkers is eerder beperkt. Het is een belangrijk leefgebied voor onder andere de kamsalamander.
- Het meer zuidelijk gelegen focusgebied ‘Droog Haspengouw’ situeert zich op het grondgebied van de gemeenten Heers, Borgloon, Sint-Truiden, Tongeren en Gingelom in de valleien van de Herk en de Herkebeek. Het landschap op de plateaus en de flanken bestaat veelal uit akkers. Langs de waterlopen komen nog verspreid restanten van graslanden en moerassen voor.
Contactpersoon