​​​​​​360 ha te compenseren natuur

In april 2005 is er een overeenkomst ondertekend door het Vlaamse Gewest, het havenbestuur en de Vlaamse Landmaatschappij. Door deze overeenkomst kreeg de VLM de opdracht om 362 ha natuurcompensaties te realiseren binnen 10 afgebakende zoekzones. De compensatie is nodig omdat natuurgebieden worden ingenomen bij de ontwikkeling van de achterhaven. De VLM is verantwoordelijk voor de effectieve inrichting en voor het beheer van de lokale grondenbank.

Wat en hoe?

Bij het uitwerken van de inrichtingsplannen voor de verschillende zoekzones, vertrekt de VLM van de specifieke natuurtechnische mogelijkheden van de verschillende zoekzones voor het creëren van habitats. Bij de uitwerking wordt evenwel ook rekening gehouden met de leefbaarheid van de landbouwbedrijven. Enkel op gronden die eigendom zijn van de overheid kunnen inrichtingswerken gebeuren. Er moeten daarom heel wat gronden worden aangekocht. Het Agentschap voor Natuur en Bos koopt gronden aan binnen de zoekzones om ze na de inrichtingswerken te beheren. De VLM is bevoegd voor de aankoop van gronden buiten de zoekzones, met als bedoeling alternatieven te kunnen aanbieden aan boeren die (pacht)gronden verliezen. De VLM coördineert ook alle aankopen. De aankoop van de ruilgronden wordt gefinancierd door de afdeling Maritieme Toegang van het departement Mobiliteit en Openbare Werken.

Er is in totaal behoefte aan 65 ha moeras, 144 ha grasland met zilte elementen, 144 ha poldergrasland en 9ha brakke plas (samen goed voor 362 ha). Het is niet voldoende dat gronden planologisch aangeduid zijn als bv "poldergrasland" of "brakke plas"; deze habitats moeten effectief worden gerealiseerd op gronden die meestal nog als akker of grasland in gebruik zijn. De VLM voert de inrichtingswerken op het terrein uit. Het gaat in de meeste gevallen om werken in functie van de waterhuishouding (bv stuwen of gronddammen installeren om het waterpeil voldoende hoog te houden) of grondwerken (bv laantjes graven om een zilte omgeving te creëren, het bovenste laagje van de bodem afgraven). De inrichtingswerken worden gefinancierd door het havenbedrijf Maatschappij van de Brugse Zeevaartinrichtingen NV (MBZ).

Waar?

De zoekzones liggen verspreid in de Oostkustpolders:

Klemskerke-Vlissegem (Z1), Palingpot (Z2), Vijfwege (Z3),'t Pompje (Z4), Paddegat (Z5), Ettelgem (Z6), Kwetshage (Z7), de Dudzeelse polder (Z8) en de put ten noordoosten van Vlissegem, de Eendenkooi Ter Doest (samen Z9).

Met de beslissing van de Vlaamse Regering van 23 juli 2010 wordt de zoekzone Z10, 'Polder tussen Damme en Dudzele' vervangen door de zoekzone Z10bis. Deze nieuwe zoekzone omvat de visiegebieden van de erkende reservaten gelegen binnen de SBZ-V 'Poldercomplex'. Deze zijn: Uitkerkse Polders, Meetkerkse Moeren, Ter Doest, Stadswallen van Damme en Polders van Sint-Donaas. Bijkomend is ook de Oudemaerspolder mee opgenomen in deze nieuwe zoekzone. De voornaamste doelstelling in deze zoekzone is het omzetten van akkerland in poldergrasland.

Stand van zaken: 80% compensaties klaar

De eerste inrichtingswerken voor de natuurcompensaties zijn gestart in 2008 in de zoekzone Z4 Pompje (Oudenburg). Hieronder wordt de reeks van inrichtingswerken gegeven die sindsdien zijn uitgevoerd:

• Pompje deel I (2008)
• Klemskerke-Vlissegem deel I (2009)
• Eendenkooi Ter Doest (2009)
• Put van Vlissegem (2009)
• Dudzeelse polder (2010)
• Pompje deel II (2011)
• Kleiputten van Wenduine (2012)
• Pompje deel III (2018)
• Uitkerkse Polder (2018)
• Klemskerke en Vlissegem deel II (2019)
  
• Klemskerke en Vlissegem deel III (2020)
  
• Vijfwegen (2020)
  

Naast deze inrichtingsdossiers werden, verspreid over de verschillende zoekzones, 77 ha akkerland omgezet naar grasland.

Ruim 80% (326 ha) van de totale doelstelling van de natuurcompensaties (399 ha) is hiermee gerealiseerd.

​Op naar 45 ha rietmoeras in Kwetshage

De realisatie van 45 ha rietmoeras is de grootste resterende doelstelling. Dit rietmoeras komt in de zoekzone Kwetshage te liggen.  Om snel tot een inrichting van dit gebied te komen, heeft de Vlaamse Regering aan de VLM in oktober 2017 de opdracht gegeven om een inrichtingsnota op te maken, De inrichtingsnota Kwetshage-Meetkerkse Moeren werd op 18 december 2018 door de Vlaamse Regering vastgesteld. Een combinatie van een herverkaveling uit kracht van wet met inrichtingswerken uit kracht van wet, zorgde ervoor dat begin 2022 een eerste fase van de inrichting van Kwetshage kon starten. De herverkaveling uit kracht van wet werd in 2020 opgestart. Samen met Kwetshage is ook een deel van de Meetkerkse Moeren in de inrichtingsnota opgenomen, specifiek voor de ontwikkeling en opwaardering van poldergrasland, met speciale aandacht voor de ontwikkeling van rietkragen. 

Zie ook projectfiche inrichting Kwetshage-Meetkerkse Moeren​​​

Extra info ​

Inrichtingsnota Kwetshage

Jaarrapport 2019 van de beheercommissie

Persbericht start werken Klemskerke en Vijfwegen (2020)​

Partners

De uitvoerende en financierende partners zijn:

• Agentschap voor Natuur en Bos
• Port of Antwerp-Bruges​
  
• Afdeling Maritieme Toegang van het departement Mobiliteit en Openbare werken

Het project wordt begeleid en opgevolgd door een beheercommissie.
In deze beheercommissie zetelen naast bovenvermelde partners ook de landbouworganisaties Boerenbond en Algemeen Boerensyndicaat, Natuurpunt en de afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij. De voorzitter van de beheercommissie is het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB)​, terwijl de VLM instaat voor het secretariaat. De beheercommissie rapporteert jaarlijks aan de Vlaamse Regering over de voortgang van het project. ​

Laatst bijgewerkt: 19 juli 2022