Kessenich in Zich(t)

Project: Landinrichtingsproject

Projecttype: Landinrichtingsproject

Provincie(s): Limburg

Gemeente(n): Kinrooi

Stand van zaken

De restauratie van de motte en bijhorende landschapswerken als het herinrichten van het dorpscentrum (Gaard, kerkhof, vredesplein, plein dorpspomp en Bergplaats) zijn afgerond.

Op 8 september 2024 openden we het nieuwe dorpscentrum feestelijk.

De totale investering was €1.559.625, waarvan €514.172 met middelen van landinrichting werd betaald. Voor de ontharding en vergroening werden €257.942,86 Blue Deal-middelen ingezet. Een onderdeel van de totale investering was de restauratie van de historische motruïne van Kessenich voor €565.658,03. Dit gebeurde grotendeels met subsidie van het Departement Onroerend Erfgoed. Ook de gemeente Kinrooi en de provincie Limburg (Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed) namen een deel van de financiering voor hun rekening.

Situering en korte inhoud

Kessenich is gelegen in de gemeente Kinrooi en is een van de vijf toegangsdorpen van het RivierPark Maasvallei. Het werd gekozen als toegangsdorp omdat het een waardevol, weliswaar bescheiden, historisch centrum heeft. Het is tevens een knooppunt van verschillende wandellussen en het fietsroutenetwerk. Van hieruit kan je de lokale attractiepolen vlot bereiken. (Marec, Agropolis, het bastion, surfstrand, natuurgebied Kollegreend-Koningsteen, natuurgebied Vijverbroek, het witte stadje Thorn)

De historische opbouw van het dorp is typisch voor een Maasdorp en wordt hier vooral gemarkeerd door de décentrale ligging van de kerk aan de dorpsrand. Ooit ontstond het dorp dichtbij de Maasoever. Doordat de Maas zich in het verloop van de geschiedenis naar het oosten verplaatst heeft, ligt de kerk en de oostelijke dorpsrand nu op enige afstand van de rivier.

De focus van het landinrichtingsproject ligt op de herwaardering (door inrichting) van de dorpskern en de verbetering van de landschapskwaliteit en het recreatieve netwerk. In deze herinrichting neemt de motte een centrale plaats in.

Voorgeschiedenis

Via meerdere (lokale) initiatieven zijn in Kessenich reeds een aantal realisaties uitgevoerd die kaderen binnen de doelstellingen van het RivierPark Maasvallei (wandelroutes, opwaardering Willibrordusput, aanleg tuin pastorie, ...). Dit werd begeleid door de bewonerscommissie 'Kansen voor Kessenich'.

15 juli 2016: de Vlaamse Regering keurt het landinrichtingsproject Maasvallei fase 1 goed.

14 juni 2017: oprichting planbegeleidingsgroep Landinrichtingsproject Maasvallei fase 1 en start met de opmaak van het landinrichtingsplan Kessenich.

2018: participatietraject. Voor de inrichting van de dorpskern van Kessenich wordt nauw samengewerkt met de gemeente en de plaatselijke bevolking. Sommige buurtbewoners gaven zich op om - als ambassadeurs - samen met de VLM het plan op te maken. Dit plan werd op zondag 25 november door de ambassadeurs aan de bewoners voorgesteld, met de bedoeling informatie uit te wisselen en feedback te krijgen.

Tussen 13 mei en 11 juni 2019 liep het openbaar onderzoek van het landinrichtingsplan 'Kessenich in zich(t)'. Dit bood de mogelijkheid om adviezen te formuleren en bezwaren in te dienen bij het gemeentebestuur van Kinrooi.

Op 13 september 2019 heeft de planbegeleidingsgroep alle bezwaren en adviezen besproken en advies gegeven om het ontwerp landinrichtingsplan aan te passen. Dit eindvoorstel kan je hier downloaden.

Met subsidie van het Provinciaal Centrum voor Cultuur en Erfgoed werkt het studiebureau Niche een voorstel uit voor het te vertellen verhaal in het dorp.

28 oktober 2020: goedkeuring landinrichtingsplan door minister Demir.

Najaar 2021: aanvraag omgevingsvergunning.

December 2022: start werken

Augustus 2024: afronding van de werken

8 september 2024: feestelijke opening

Maatregelen

Het was de ambitie het dorpscentrum van Kessenich in te richten met respect voor zijn historiek en met een link naar 'het snoer van maasdorpen'. De buurtbewoners zijn gehecht aan hun kleine dorpskern waar ze graag vertoeven en samenkomen. Ook bezoekers waarderen die dorpskern.

visualisatie van hoe Kessenich er gaat uitzien

Vergroening en beleving

Doorheen het dorpscentrum wordt een aantrekkelijke groene ader aangelegd met ruimte om de omgeving te beleven. Door groene struiken, bomen, kruipers, grasvlakte, ... aan te planten, wordt er samenhang gecreëerd in het dorp. Het park de Gaard wordt groter. Hier komt ruimte om elkaar te ontmoeten en festiviteiten te voorzien, maar ook wordt het een rust- en speelplek (zitbanken, petanquebaan, speelheuvel). Het kerkhof wordt groener en mensen zullen door de plaatsing van een bank de gelegenheid hebben te genieten van het uitzicht. De Bergplaats wordt aantrekkelijker gemaakt met extra bomen, vergroening en centrale open ruimte.

Ontmoeting en informatie

De Gaard wordt ontwikkeld als onthaalpark voor de recreatieve wandelaar en fietser. Er komt informatie over het dorp en zijn historiek voor bezoekers. De Gaard wordt afgesloten voor doorgaand autoverkeer. Auto’s kunnen aan de rand van de Gaard en de Bergplaats parkeren. Zo worden de motte en de Gaard één geheel.

Trage wegen

De trage wegen in het dorp worden verder uitgebouwd. Een veilige en directe verbinding naar het Vijverbroek wordt aangelegd via het pad aan de Willibrordusput.

Ruimte voor de motte

De motte neemt een centrale plaats in in het dorp. De site wordt gerestaureerd en geconsolideerd. Na de restauratie wordt het nodige gedaan om de site optimaal te ontsluiten naar bewoner en bezoeker (informatie, visualisatie, toegankelijkheid) .

Natuurverbinding

Het landinrichtingsplan zal via beheerovereenkomsten en vrijwilligheid nagaan of de zone tussen het natuurgebied Kollegreend en het natuurgebied Vijverbroek (met een groene bestemming op het gewestplan) effectief gerealiseerd kan worden als natuurverbinding.

Blue Deal

Voor de uitvoering van het landinrichtingsproject Kessenich in Zich(t) doen we beroep op subsidies van het Blue Deal project van de Vlaamse Regering . Deze subsidies gebruiken we voor onthardingsmaatregelen en vergroening. Hiermee verhogen we de infiltratiemogelijkheden van regenwater en zetten we in op een klimaatrobuuste omgeving. Concreet gaat het over de volgende acties en maatregelen:

Landschapswerken op het kerkhof: opbraak pad in asfalt, aanleg pad doorlaatbare klinkers, aanleg paden grindgazon en groenaanleg
Inrichting van de Bergplaats: ontharding parking in asfalt, deels heraanleg parking in grindgazon en aanleg parking met parkeerplaatsen in doorlaatbare verharding en groenaanleg

Timing

2020: het landinrichtingsplan wordt goedgekeurd

2020-2021: voorbereiding uitvoering van het landinrichtingsplan: opmaak technische bestekken en aanvraag omgevingsvergunning (begeleid door archeologisch vooronderzoek)

2022-2023: uitvoering op het terrein

De gemeente Kinrooi doet de restauratie en de ontsluiting van de motteheuvel (met steun van het Departement Onroerend Erfgoed en het Provinciaal Centrum voor Cultuur en Erfgoed).
De Vlaamse Landmaatschappij zorgt voor de inrichting en vergroening van de Gaard, de Bergplaats en het kerkhof en de verbetering en aanleg van enkele wandelwegen (met financiële steun van Blue Deal voor de ontharding en de vergroening).
SHM Ons Dak zorgt voor schilderwerken van de gevels.
Het Regionaal Landschap Kempen en Maasland plant een groenscherm en past de bewegwijzering en de startborden van de wandelingen aan.