Vrijstelling van gebiedsgerichte maatregelen

​Wat houdt een vrijstelling in?

Voorwaarden om een vrijstelling te krijgen en te behouden

Een vrijstelling kan pas verleend worden na een positieve bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu. Naast een positieve bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu, zijn er nog een aantal andere voorwaarden waaraan voldaan moet zijn om een vrijstelling te verkrijgen én ze ook te behouden. Eens een vrijstelling verleend is, moet jaarlijks minstens een perceelsevaluatie van het nitraatresidu uitgevoerd worden.

Een positieve bedrijfsevaluatie hebben

De beoordeling van een bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu voor het verkrijgen van een vrijstelling gebeurt altijd ten opzichte van de strengste drempelwaarden . Dat zijn de drempelwaarden die gelden voor percelen in gebiedstype 2 en 3. Een bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu is positief als het gewogen gemiddelde nitraatresidu beneden de gewogen gemiddelde eerste drempelwaarde ligt. Meer informatie hierover is terug te vinden in de ​fiche ​nitraatresidu.

Jaarlijks het nitraatresidu bepalen om de vrijstelling te behouden

Zodra u een vrijstelling hebt gekregen, moet u jaarlijks het nitraatresidu laten bepalen. In principe is dat op één perceel aangeduid door de Mestbank, een perceelsevaluatie dus.

Wat bij een slecht nitraatresidu?

Als het nitraatresidu, op het perceel dat is aangeduid voor de perceelsevaluatie, de eerste drempelwaarde overschrijdt, is het volgende jaar de vrijstelling nog geldig. U zult in het najaar, in plaats van een perceelsevaluatie, dan wel een bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu moeten uitvoeren. Als die niet positief is, vervalt de vrijstelling vanaf het daaropvolgende jaar.

Wat als uw bedrijf is uitgebreid na de bedrijfsevaluatie om een vrijstelling te verkrijgen?

Normaal gezien moet u, om uw vrijstelling te behouden, jaarlijks een perceelsevaluatie laten uitvoeren. Wat als het bedrijfsareaal met meer dan 25% of met meer dan 10 ha is toegenomen, na de bedrijfsevaluatie om uw vrijstelling te verkrijgen? Dan zult u opnieuw een bedrijfsevaluatie moeten laten uitvoeren om de vrijstelling te behouden.

Aangiftes tijdig indienen

Als u een vrijstelling hebt, is het extra belangrijk om uw Mestbankaangifte en de verzamelaanvraag tijdig in te dienen. Doet u dat niet, dan wordt uw vrijstelling alsnog ingetrokken.

Vanaf 2024 geldt er een versoepeling waarbij de vrijstelling niet meer ingetrokken wordt bij landbouwers die voldoen aan de 50-euro-regeling van de boete voor het te laat indienen van een aangifte.​

Overige voorwaarden om een vrijstelling te krijgen en te behouden

Naast een positieve bedrijfsevaluatie, gelden de volgende voorwaarden om een vrijstelling te krijgen of een verkregen vrijstelling te behouden:

• U mag geen van deze overtredingen begaan hebben tegen de mestwetgeving of VLAREM-wetgeving:
  
• het niet respecteren van de verbodsperiodes voor het opbrengen van meststoffen;
  
• het niet respecteren van de voorwaarden voor opslag van meststoffen op de kopakker;
  
• het niet respecteren van de bemestingsnormen;
  
• het niet respecteren van de 1 m teeltvrije stook;
  
• het niet respecteren van de afstanden tot waterlopen bij het opbrengen van meststoffen;
  
• het niet emissiearm opbrengen van meststoffen;
  
• het niet respecteren van de VLAREM-voorwaarden voor mestopslag en silosappen.
• U mag geen maatregelen of boetes opgelegd gekregen hebben na een bedrijfsdoorlichting.
• U mag geen NER-boete opgelegd gekregen hebben omdat u meer dieren gehouden hebt dan toegelaten op basis van uw nutriëntenemissierechten. Die voorwaarde valt weg voor de vrijstellingen vanaf 2024.
  
• U mag geen boete opgelegd gekregen hebben omwille van het niet voldoen aan uw mestverwerkingsplicht.
  

Geldige vrijstelling

U kunt op het Mestbankloket nakijken of u een geldige vrijstelling hebt. Ga hiervoor naar Mestbankloket > Status, klik op 'detailschermen' en ga naar het tabblad 'Maatregelen Nitraatresidu en Vrijstelling'. Als bij 'beslissing vrijstelling' vermeld staat dat die geldig, toegekend of ambtshalve toegekend is, dan hebt u een vrijstelling.

Wilt u uw vrijstelling behouden?

Als u uw vrijstelling wilt behouden, moet u in het najaar tussen 1 oktober en 15 november op eigen kosten het nitraatresidu laten bepalen, op een perceel dat de Mestbank aanduidt. Ook als u alleen nog percelen hebt in gebiedstype 0 of 1, moet u in het najaar het nitraatresidu laten bepalen, als u uw vrijstelling niet intrekt.

Als uit die nitraatresidubepaling blijkt dat de eerste drempelwaarde overschreden is, dan behoudt u uw vrijstelling nog ​het daarop volgende jaar, maar u zult in dat najaar wel een bedrijfsevaluatie moeten laten uitvoeren.

Hoewel een perceelsevaluatie van het nitraatresidu de algemene regel is voor het behouden van een geldige vrijstelling, kan het zijn dat u toch een bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu moet laten doen. Dat is het geval als:

• u al een bedrijfsevaluatie opgelegd gekregen hebt, als gevolg van een overschrijding van het nitraatresidu in het voorgaande jaar. Dat kunt u nakijken op uw Mestbankloket > Status.
• uw bedrijfsareaal met meer dan 25% of met meer dan 10 ha is toegenomen, na de bedrijfsevaluatie om uw vrijstelling te verkrijgen.
  

Alleen als die bedrijfsevaluatie positief is, kunt u het daarop volgende jaar de vrijstelling behouden.

Wilt u uw vrijstelling intrekken?

Hebt u een geldige vrijstelling maar wilt u die intrekken? Dat kan tot uiterlijk 15 februari. Ga hiervoor naar het Mestbankloket > Aanvragen > Overzicht.

Als u uw vrijstelling intrekt, zult u in het najaar geen nitraatresidubepaling moeten laten uitvoeren, voor zover u uiteraard al niet omwille van andere redenen sowieso een nitraatresidubepaling moest laten uitvoeren. Of dat het geval is, kunt u nakijken op uw Mestbankloket > Status.

Hou er ook rekening mee dat, als u uw bestaande vrijstelling intrekt:

• u in het lopende jaar de gebiedsgerichte maatregelen op uw percelen in gebiedstype 2 en 3 moet toepassen;
• u het kunstmest-gebruiksregister moet invullen voor al uw percelen, uitgezonderd percelen in gebiedstype 0;
• uw vrijstelling definitief ingetrokken is en u dus ook het daarop volgende jaar geen vrijstelling meer hebt.

Als u opnieuw een vrijstelling wilt, moet u die opnieuw aanvragen. U moet dan ook opnieuw een bedrijfsevaluatie laten uitvoeren. Als die positief is en als u aan de andere voorwaarden voldoet, kunt u vanaf het jaar volgend op de aanvraag opnieuw een vrijstelling krijgen van de gebiedsgerichte maatregelen op uw percelen in gebiedstype 2 en 3.

Vrijstelling aanvragen

Hoe kunt u een vrijstelling aanvragen?

Vraag uiterlijk 1 juni uw vrijstelling aan via het Mestbankloket > Aanvragen> Overzicht. Als u zich bedenkt, kunt u uw aanvraag tot vrijstelling nog intrekken tot 1 juni. 

Na 1 juni, kunt u een ingediende aanvraag niet meer intrekken en moet u de bedrijfsevaluatie effectief uitvoeren.

Als de bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu positief is, en als u aan de overige voorwaarden voldoet, is uw bedrijf vanaf het daarop volgende jaar vrijgesteld van bepaalde maatregelen in gebiedstype 2 en 3.

Wanneer hoeft u geen vrijstelling aan te vragen?

Als u in het najaar sowieso een bedrijfsevaluatie moet uitvoeren, hoeft u geen aanvraag in te dienen. Als de bedrijfsevaluatie positief is, krijgt u automatisch een vrijstelling voor het daarop volgende jaar, als u ook aan de overige voorwaarden voldoet. Of u een bedrijfsevaluatie moet doen, kunt u nakijken op het Mestbankloket > status.